Wiercenie w drewnie to jedna z podstawowych czynności każdego majsterkowicza. Prędzej czy później każdy z nas musi nawiercić coś w drewnie. Co prawda, można wykonać te otwory wiertłami do metalu, ale w większości przypadków specjalne dedykowane wiertła lepiej się sprawdzą, szczególnie jeśli idzie o nietypowe wkręty np. konfirmaty.

Czym różnią się wiertła pomiędzy sobą?

Drewno jest stosunkowo miękkie, ma jednak specyficzną włóknistą strukturę i cechuje się niejednorodną twardością, dzieje się tak nie tylko z powodu sęków, ale też w miarę upływu czasu drzewo rośnie w zmieniających się warunkach i dzięki temu powstaje niejednorodna twardość tego materiału. Stosując wiertła do metalu, ryzykujemy, że w początkowej fazie pracy narzędzie się ślizgać po powierzchni płyty czy deski, a na powierzchni powstaną zarysowania albo wgłębienia. Ryzyko ślizgania się wiertła możemy zmniejszyć „do zera” wykonując uprzednio małe wgłębienie w miejscu wiercenia małym wiertłem np. o średnicy 1 mm lub po prostu nabijając znak punktakiem lub gwoździem. Jeżeli jednak zależy nam na powtarzalności i precyzji kiedy np. wymagana jest większa ilość nawierceń w jednej linii, powinniśmy zawsze sięgać po wiertła do drewna.
Wiertła do drewna mają nieco inną geometrię ostrza, a także posiadają specjalne ostrza centrujące, które prowadzą je na początku pracy oraz zapobiegają przesuwaniu się np. kiedy wiertło natrafi na twardy sęk.

Wiertła do drewna dzielą się na kilka typów: kręte, płaskie i spiralne. Ich wybór zależy od rodzaju otworów, które zamierzamy wykonywać.

Wierciłam kiedyś otwór w deskach pochodzących z drzewa o nazwie „Gwajak” – to bardzo twardy materiał drewniany i trzeba było je przewiercać wiertłem do metalu. Dla ciekawych dodam, że jest ono używane w łożyskach śrub i wałów okrętowych z powodu swej twardości oraz z faktu, że woda działa na nie dodatnio i zastępuje w takim łożysku smar!

Kręte wiertła do drewna

Kręte wiertła do drewna to najpopularniejszy typ. Wykonane ze stali narzędziowej, służą do precyzyjnego wiercenia w drewnie otworów o średnicach od 3 do 30 mm. Wiertła kręte mają dwie krawędzie skrawające, które tworzą z łysinkami kąt ostry. Podczas pracy ostrza wykrawają najpierw obwód otworu, a dopiero następnie jego środek.

Za centrowanie narzędzia podczas pracy nie odpowiadają krawędzie skrawające, a ostrze centrujące, przypominające z wyglądu ostry szpikulec. Wystaje ono do przodu  ponad ostrza, a jego kształt umożliwia bardzo łatwe zagłębianie się w materiał, odprowadzanie wiórów powstających podczas wiercenia zapewniają dwa głębokie, spiralne rowki, które wyprowadzają wióry na zewnątrz.

Płaskie wiertła do drewna

Płaskie wiertła do drewna służą do wykonywania otworów o większych średnicach. Wiertła płaskie mają bardzo prostą budowę i pozbawione są spirali odprowadzającej wióry. Część robocza jest w nich spłaszczona, a dwie zaostrzone krawędzie skrawające są proste. Płaska głowica płynnie przechodzi w uchwyt cylindryczny ponieważ na wiertła płaskie podczas pracy działają duże siły. Wiertła płaskie nie pozwalają wiercić zbyt precyzyjnie, jednak pozwalają wykonywać otwory o stosunkowo dużych średnicach, dużo większych niż wiertła zwykłe. Przydatne np. kiedy mocujemy zamek w drzwiach, idealnie nadają się do wywiercenia otworów na klamki.

Wiertła spiralne – świdry

Wiertła spiralne pozwalają na precyzyjne wykonywanie otworów o dużych średnicach i głębokościach, np. w kłodach drewna czy belkach. Charakteryzują się one rdzeniem jednozwojnym o kształcie spirali, który posiada tylko jedną łysinkę.

Świdry wyposażone są w gwintowany stożek centrujący, który działa podobnie jak samo gwintująca się śruba, dzięki czemu wciąga wiertło w drewno. Wiertła spiralne zakończone są wielokątnym uchwytem, który umożliwia wyeliminowanie zjawiska obracania się narzędzia w uchwycie wiertarki, kiedy natrafimy na bardziej twardy fragment materiału.

Wiertła do „zadań specjalnych”

Występują różne modyfikacje wierteł, służące do zadań specjalistycznych lub nietypowych. Niektóre z nich, jak wiertła drążone lub do konfirmatów znajdą zastosowanie raczej w profesjonalnych pracach stolarskich. Jednak dla każdego majsterkowicza będą przydatne dodatkowe narzędzia. Wiertła do drewna oraz wiertła do konfirmatów posiada w swojej ofercie firma Frankopol z Kartuz.